زندگی یک جغد ایرانی در دنیای کتاب‌ها

بالاخره پرونده‌ی نخستین کتاب را در سال ۲۰۲۴ بستم. اصلا انگار در خانه‌ی مردگان طلسم شده بودم!

خانه‌ی مردگان را می‌توان هم یک رمان دانست و هم یک ناداستان. البته این امر میسر نبود مگر با خلاقیتی که داستایفسکی، هوگو-وار از خود به نمایش گذاشته است.
داستایفسکی در دوران زندگی واقعی خود به اتهام شرکت در فعالیت‌هایی در تشکل‌های سیاسی به چهارسال زندان محکوم شد و دوران زندان خود را در زندانی در سیبری پشت سر گذاشت. او خاطرات خود از زندان را نه با نام خود بلکه به شرحی که عرض می‌کنم در اختیار ما قرار داده است:

لطفا برای خواندن ادامه‌ی متن بر روی دکمه‌ی «ادامه مطلب» کلیک کنید.

کافکا یک نابغه است. 
نه برای آن‌که من می‌گویم و نه برای آن‌که عالیجناب کوندرا بارها و بارها به شکلی باشکوه او را ستایش می‌کند. او هیچ نیازی به معرفی و تحسین ما ندارد و نبوغش را به سادگی می‌توان در داستان‌های کوتاه و بلندش دید. به سال ۱۹۲۴ این داستان کوتاه را نوشت: هنرمند گرسنگی. بسیار کوتاه است و می‌توانید در یک سفر درون مترو آن را به پایان رسانید اما عمق داستانش آن‌قدر زیاد است که باید مراقب باشید از ایستگاه مقصد عبور نکنید. 
کافکا همان کافکای همیشگی‌ست. 
اصلا مگر می‌شود کافکا گونه‌ی دیگری باشد؟

لطفا برای خواندن ادامه‌ی متن بر روی دکمه‌ی «ادامه مطلب» کلیک کنید.

این کتاب چهارصد و ده صفحه‌ای تماما زندگی نامه است. تنها کتابی که توانست اشک من را در آورد، زمانی که پرنس هری از مادرش می‌گفت. او در این کتاب زندگی خود را از کودکی تا مرگ مادربزرگش(ملکه‌ی انگلستان) تعریف می‌کند. گاهی خواندن این روایت‌ها خنده به لب خواننده می‌آورد و گاهی اشکش را جاری می‌کند! گاهی خواننده عصبانی می‌شود و گاهی بی‌حوصله، اما در هر صورت روایت به شکلی است که نمی‌تواند کتاب را کنار بگذارد. 

لطفا برای خواندن ادامه‌ی متن بر روی دکمه‌ی «ادامه مطلب» کلیک کنید.

مادام که شبی را در زندان نگذرانید، نمی‌توانید شب‌هایش را تصور کنید.
-بیگانه-آلبر کامو

در روزهای گذشته، از اینکه نخستین فارسی زبانی هستم که برای برنده‌ی جایزه‌ی ادبی بوکر در سال ۲۰۲۳ نقد فارسی می‌نویسم خوشحال و مفتخر بودم. اکنون اعتراف می‌کنم نوشتن به فارسی برای من دشوارتر از انگلیسی است. روز گذشته برایش به انگلیسی ریویوی مفصلی نوشته بودم، پس منشأ این دشواری قطعا عدم اطلاع نیست، بلکه به کلمات فارسی بر می‌گردد. کلماتی که انتخاب و جادوی ترکیب آن‌ها برای من دردآور است، هم برای من و هم برای آنان که درک می‌کنند.

لطفا برای خواندن ادامه‌ی متن بر روی دکمه‌ی «ادامه مطلب» کلیک کنید.

آن‌طور که انتظارش را داشتم نبود. نخستین بار نبود، در گذشته نیز مجموعه‌ کتاب‌هایی را خوانده‌ام که جلد نخست آن سطح انتظار من را بسیار بالا برد و به هنگامی که جلد دوم را به دست گرفتم، دچار شوک شدم! نوشتن بر خلاف نظر سایرین برای من نه تنها دشوار نیست بلکه بسیار راحت است. چیزی که نوشتن یک ریویو برای کتاب یا مجموعه‌ای که جمعیت زیادی در جهان عاشقش هستند اما نظر مثبت شما را جلب نکرده سخت است، آن است که چطور به موضوع ورود کنید و با چه فرمی حرف‌های خود را بیان کنید.

لطفا برای خواندن ادامه‌ی متن بر روی دکمه‌ی «ادامه مطلب» کلیک کنید.

در سی و چهار سالگی و بر حسب یک اتفاق به سراغ مجموعه‌ی هری پاتر آمدم.
شخصا عاشق سبک رئالیسم جادویی هستم و کتاب‌های زیادی از این سبک مطالعه کرده‌ام اما به یاد ندارم کتابی را دست‌کم در حد یک رمان به سبک فانتزی خوانده باشم. هفته‌ی گذشته در توییتر می‌چرخیدم که تصویری از فیلم هری پاتر توجه من را به خود جلب کرد و از خود پرسیدم چطور هری پاتر را با این آوازه و شهرت، نه خوانده‌ای و نه تماشا کرده‌ای؟
از شیده‌، دوست عزیز و محترمم در خصوص هری پاتر یاری جستم.

لطفا برای خواندن ادامه‌ی متن بر روی دکمه‌ی «ادامه مطلب» کلیک کنید.

کوندرا یکی از نویسندگان مورد ستایش من است.
پیشتر از او رمان‌های سبک‌تری خوانده بودم و بابت این موضوع بسیار خوشحالم چون موجبات آشنایی من را اولا با قلمش و دوما با شخصیت و نگاهش به دنیا  فراهم نموده بودند. این کتاب رمانی بسیار قوی و با ساختاری چند سطح بالاتر از رمان‌های «هویت»، «خنده و فراموشی» و «جهالت»  بود. 

یکی بود یکی نبود، غیر از شیطان مهربون دو زن به نام‌های «ترزا و سابینا»، و دو مرد به نام‌های «توماس و فرانز» و یک سگ به نام «کارنین» در هیاهوی بهار پراگ ماجراهای این کتاب را رقم زدند. ماجراهایی در میان سکس، جنون و انواع روابط جنسی پیچیده، تقابل خیانت و وفاداری، بی‌رحمی و جنایات کمونیسم و در نتیجه پرداختی قوی به سیاست، نگاه فلسفی به زندگی از دیدگاه نیچه و افلاطون و در نهایت لبخند و نشستن پای ظرافت‌های موسیقی به کمک بتهوون. خانم‌ها و آقایان به شاهکار عالی‌جناب کوندرا خوش آمدید.

لطفا برای خواندن ادامه‌ی متن بر روی دکمه‌ی «ادامه مطلب» کلیک کنید.

جهالت عنوان ترجمه‌ی فارسی این کتاب در ایران است. 
شخصا جهالت را انتخاب مناسب و خوبی برای کتاب نمی‌دانم. من ترجمه‌ی فارسی را در اختیار نداشته و بررسی نکرده‌ام اما با توجه نوع قلم کوندرا، با چشم‌های بسته می‌توانم بگویم که به احتمال بسیار زیاد مورد سانسور قرار گرفته است.

میلان کوندرا نویسنده‌ی خاصی است که دنیا نظیر او را ندیده است.
او به کمک المان‌هایی همچون عشق، روابط، تاریخ، سیاست و خاطرات، داستانش را به شکلی خلق می‌کند که از  ابتدا تا انتها خواننده را همراه خود نگاه می‌دارد. کوندرا را دوست دارم چون روح و روان شخصیت‌هایش را جویده و به مقابل خواننده تف می‌کند اما به خود اجازه‌ی قضاوت شخصیت و کردارش را به خود نمی‌دهد و این مهم را به خواننده‌ی خود می‌سپارد.

لطفا برای خواندن ادامه‌ی متن بر روی دکمه‌ی «ادامه مطلب» کلیک کنید.

آقای گوگول، سمبه‌ی شما در ادبیات روسیه خیلی پرزور است.
پرتره، کالسکه و حالا بازرس. هر بار که به سراغ اثری از گوگول رفتم، من را با قلمش شگفت‌زده کرد. نبوغ و خلاقیت نویسنده در آثارش مشخص است و نامش را هم تریلی هجده چرخ نمی‌تواند به دوش بکشد، پس ایشان نیاز به تعریف و تمجید من ندارد. گوگول را باید خواند و دیگران را نیز دعوت به خواندنش کرد.

لطفا برای خواندن ادامه‌ی متن بر روی دکمه‌ی «ادامه مطلب» کلیک کنید.

آغازی هیجان‌انگیز، پرداختی حوصله سر بر و پایانی باشکوه.
بر کسی پوشیده نیست که روبر مرل به عنوان سلطان داستان‌نویسی، یکی از نویسنده‌های محبوب من است که بدون استثنا به سراغ هر رمانی از او می‌روم، من را شگفت‌زده می‌کند. از این تریبون از کتایون که در گذشته‌ی نه چندان دور، زمانی که جوان‌تر بودم، موجبات آشنایی من را با قلمش فراهم کرد تشکر و دستش را از راه دور به گرمی بفشارم.

لطفا برای خواندن ادامه‌ی متن بر روی دکمه‌ی «ادامه مطلب» کلیک کنید.